Waarom altijd sterk willen zijn je kwetsbaarder maakt

Er is iets bijzonders aan vrouwen die hun hele leven gehoord hebben hoe sterk ze zijn. Sterk in het dragen van tegenslagen. Sterk in het zorgen voor anderen. Sterk in het doorzetten, ook als alles in hen schreeuwt om even te mogen stoppen. Maar er zit ook een stille tragiek in dat compliment. Want waar zit ruimte voor kwetsbaarheid, als iedereen verwacht dat je het altijd wel redt?

Veel vrouwen hebben geleerd dat sterk zijn betekent dat je geen hulp nodig hebt. Dat je geen nee zegt, omdat je anderen niet teleur wilt stellen. Dat je doorgaat, omdat het alternatief – falen, kwetsbaar zijn – ondenkbaar lijkt. Misschien herken je dit in jezelf: dat je altijd moet presteren, dat je niet mag stilvallen. Of misschien voel je eerder dat je overgeleverd bent aan een constante chaos, waarin sterk zijn geen keuze maar een overlevingsstrategie lijkt te zijn.

Sterk willen zijn kan paradoxaal genoeg juist een bron van kwetsbaarheid worden. Het laat je harder werken dan goed voor je is. Het weerhoudt je ervan om aan te geven wat je nodig hebt, omdat je dat als een zwakte ziet. Het zorgt ervoor dat je grenzen overschrijdt – eerst die van jezelf, en later misschien ook die van anderen. Je wordt een rots, ja, maar eentje die langzaam door de zee wordt weggesleten.

De tol van altijd sterk zijn

Ik denk aan Anna, een vrouw van begin veertig, moeder van twee kinderen, werkzaam in een veeleisende baan. Ze vertelde hoe ze iedere ochtend opstaat met een knoop in haar maag. “Ik wil een goede moeder zijn, een goede collega, en een leuke partner. Maar het voelt alsof ik altijd tekortschiet. Toch laat ik dat niemand zien.” Ze barstte in tranen uit toen ze dat zei, bijna beschaamd dat ze even niet sterk was. Haar wereld is geordend, en dat geeft haar houvast, maar de druk om alles perfect te doen voelt onmenselijk.

Of aan Leen, die als kind al gewend was om haar broertje te troosten als haar ouders ruzie maakten. Nu, als volwassen vrouw, regelt ze alles voor iedereen. Van de verjaardagen van haar schoonfamilie tot de emotionele steun van haar vriendinnen. “Ik weet niet hoe ik moet stoppen,” zei ze eens. “Want als ik het niet doe, wie doet het dan?” Zij kan zich geen moment voorstellen waarin de controle loslaten niet gevaarlijk zou zijn.

Maar ik denk ook aan Ellen, die vaak het gevoel heeft dat haar omgeving zich tegen haar keert. “Ik weet dat ik alles verkeerd doe, maar ze verwachten het van me. Als ik ophoud met sterk zijn, stort alles in.” Ellen heeft geen vaste grond onder haar voeten en voelt zich door alles heen uit balans. Haar sterk-zijn is een pantser dat haar probeert te beschermen tegen een wereld die soms onbegrijpelijk voelt.

De kracht van kwetsbaarheid

Veel vrouwen die ik zie, komen vast te zitten in deze patronen. Voor sommigen voelt de druk als een zelf opgelegde last; voor anderen lijkt het alsof de wereld voortdurend onredelijke eisen stelt. Wat ze gemeen hebben, is dat het idee van ‘niet sterk zijn’ vaak beangstigender is dan de last zelf. Want wat gebeurt er als je de controle loslaat? Als je toegeeft dat je niet alles alleen kunt dragen?

Het antwoord is verrassend simpel: je hoeft het niet alleen te dragen. Voor Anna betekent dat leren dat haar collega’s haar willen steunen, zelfs als ze niet altijd de perfecte werknemer is. Voor Leen is het ontdekken dat de wereld niet instort als ze een verjaardag mist. En voor Ellen kan het de eerste stap zijn om ruimte te vinden waarin ze niet hoeft te voldoen aan verwachtingen die haar overspoelen, maar waar ze mag onderzoeken wat zij nodig heeft.

Een uitnodiging tot zachtheid

Misschien herken je jezelf in dit verhaal. Misschien voel je ergens, ergens diep vanbinnen, dat je al te lang bent doorgegaan. Te lang alles hebt gedragen, zonder ruimte te maken voor de vraag waarom je dit doet, wat dit je oplevert, of dat wel nodig was/is O f voor wie je dat eigenlijk doet.

Het is niet simpel om een gewoonte van jarenlang los te laten. Die gewoonte is er ook nooit zomaar gekomen, die kwam er met een reden die op het moment van ontstaan ongetwijfeld zeer helpend was. Het vraagt moed om stil te staan bij wat je hebt opgebouwd, maar misschien ook hebt verstopt achter die kracht. Want als je altijd sterk bent, altijd doorgaat, wat blijft er dan van jou over als je stopt?

Die vraag ontwijken we vaak, omdat het antwoord kwetsbaar voelt. Maar misschien is het daar, in die kwetsbaarheid, dat je ontdekt wat je echt nodig hebt. Niet de verwachtingen van anderen. Niet het streven naar perfectie. Maar iets wat echt van jou is – iets wat ruimte maakt, niet alleen voor wie je probeert te zijn, maar voor wie je bent.

Zachtheid voor jezelf begint niet met grote stappen. Het begint met toegeven dat het soms genoeg is geweest. En dat je niet altijd de enige hoeft te zijn die de lasten draagt. Misschien hoeft er niets opgelost te worden. Misschien is het eenvoudigweg een eerste beweging, een kleine opening, die je verder brengt dan je dacht.