Het klinkt als een krachtige oproep: word de beste versie van jezelf. Je leest het overal. Coaches, influencers en zelfhulpboeken strooien met deze slogan alsof het een universeel antwoord biedt op alle vragen. Maar staat iemand überhaupt ooit stil bij wat dat eigenlijk betekent? En waarom voelen zoveel mensen zich dan schuldig, angstig, of zelfs uitgeput in hun streven naar die illusoire ‘beste versie’?
Vanuit mijn blik hierop begint het probleem bij de vraag: voor wie probeer je eigenlijk die beste versie van jezelf te worden? Is het voor jezelf? Voor je partner? Je ouders? Je kinderen? Of misschien voor een onzichtbare Ander: een norm die overal lijkt op te duiken, maar die geen gezicht heeft. Jacques Lacan, de Franse psychoanalyticus, zou zeggen dat we allemaal proberen te voldoen aan de wensen van een Ander – die met een hoofdletter. Die Ander kan van alles zijn: de maatschappij, je baas, een algoritme op sociale media, of de stem van een ouder die je onbewust blijft achtervolgen.
De last van een beter zelf
Op het eerste gezicht klinkt het streven naar de ‘beste versie’ positief, bijna hoopgevend. Maar zoals bij veel marketing slogans is niets wat het lijkt. Als je goed kijkt, ligt er een zware last onder verscholen. De boodschap is namelijk: wie je nu bent, is niet goed genoeg. Dit ideaal maakt van jezelf een project, een onaf product dat voortdurend verbetering nodig heeft. Alsof er een eindpunt bestaat waar je eindelijk ‘klaar’ bent. Dat klopt, er is een eindpunt. Maar dat heb je pas bereikt op het moment dat je je laatste adem hebt uitgeblazen.
Echt, serieus: wat gebeurt er denk je als je denkt dat je dat punt hebt bereikt? Komt er dan rust? Of schuift de lat simpelweg verder op?
In mijn praktijk zie ik vaak vrouwen die uitgeput raken van deze eindeloze race. Vrouwen die denken dat ze een beter lichaam, een betere carrière of perfectere opvoedingsvaardigheden moeten hebben. Ze voelen zich nooit genoeg, hoeveel ze ook doen. Dat schuldgevoel – dat je tekortschiet – is geen toeval. Lacan zou zeggen: dat schuldgevoel is precies waar het systeem op drijft. Hoe meer je probeert, hoe meer je het gevoel hebt dat je moet blijven verbeteren. Bedrijven verdienen eraan, sociale media versterken het, en jij blijft gevangen in de cyclus.
Symptomen versus perfectie
Dit betekent niet dat je geen moeilijkheden in je leven mag ervaren of dat je geen last mag hebben van symptomen waar je vanaf wilt. Integendeel. Misschien worstel je met angst, een depressie, een eetstoornis, of iets anders wat je belemmert om vrij te leven. Het is heel begrijpelijk dat je hulp zoekt om daarmee om te gaan. Maar laten we dat niet verwarren met het idee dat je daardoor ‘een betere versie van jezelf’ moet worden. Therapie draait niet om perfectie bereiken. Het gaat om ruimte maken voor jezelf, zodat je vrijer kunt bewegen in je leven – mét je onvolkomenheden.
Het verschil? Het eerste maakt je moe en eindeloos tekortschietend. Het tweede kan je bevrijden.
Loslaten in plaats van streven
Maar wat als we dat ideaal durven loslaten? Ik kan alleen maar zeggen: accepteer dat je nooit ‘af’ bent. Dat er altijd iets in jou is dat niet past, dat niet perfect is. En dat dit geen tekort is, maar juist is wat je menselijk maakt. Het zijn je eigenaardigheden, je twijfels en je imperfecties die jou uniek maken.
In plaats van te streven naar die zogenaamde ‘beste versie’ van jezelf, stel ik een andere vraag:
Wat wil jij écht?
Niet wat de Ander van je verwacht, maar wat jou drijft. Zelfs als dat betekent dat je iets wilt wat totaal afwijkt van wat ‘normaal’ lijkt. Misschien ligt daar een vrijheid die geen perfectie vereist, maar moed – de moed om jezelf te zijn, met al je onvolkomenheden.
Een andere blik op de spiegel
De ‘beste versie van jezelf’? Misschien ben je dat al. Misschien is het degene die al naar je kijkt in de spiegel, precies zoals je nu bent. Het enige wat je hoeft te doen, is durven kijken – voorbij de slogans en idealen die je klein houden. Wat je vindt, is geen perfectie, maar een mens: volledig, uniek, echt en vrij om zichzelf te zijn.
Comments